Ποια είναι η συχνότητα των απλών νεφρικών κυστών και ποια η κλινική τους σημασία;

Ποιες καταστάσεις πρέπει να αποκλείσουμε όταν διαπιστώνουμε κύστες στους νεφρούς;

Οι απλές νεφρικές κύστες είναι οι πιο συχνές νεφρικές μάζες, που συνήθως ανακαλύπτονται τυχαία κατά τη διάρκεια απεικονιστικού ελέγχου της κοιλίας για άλλο λόγο (με υπέρηχο, αξονική ή μαγνητική τομογραφία). Η συχνότητα τους αυξάνει με την ηλικία με αποτέλεσμα ο μισός πληθυσμός άνω των 50 ετών να έχει μια ή περισσότερες κύστες στους νεφρούς. Με την πάροδο των χρόνων επίσης αυξάνει και το μέγεθος των κυστών. 

Η αιτιολογία τους είναι άγνωστη αν και πιθανόν προέρχονται από υπερπλασία του επιθηλίου των σωληναρίων. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν προκαλούν συμπτώματα και δεν έχουν ιδιαίτερη κλινική σημασία, ωστόσο θα πρέπει να αποκλείονται άλλες επικίνδυνες για τον ασθενή καταστάσεις.

Από τη μορφολογία της κύστης στον υπέρηχο θα πρέπει αποκλειστεί η πιθανότητα κακοήθειας. Κύστες με ανώμαλο πάχος ή μορφολογία τοιχώματος, παχιά διαφραγμάτια στο εσωτερικό τους, ρυπαρό περιεχόμενο ή αποτιτανώσεις έχουν αυξημένη πιθανότητα κακοήθειας (κυστικό καρκίνωμα των νεφρικών κυττάρων) και πρέπει να ελέγχονται με αξονική ή και μαγνητική τομογραφία. Επίσης η συνύπαρξη πυρετού με πόνο στην περιοχή του νεφρού και ρυπαρό περιεχόμενο κύστης με διαφραγμάτια θέτει την υποψία επιμολυσμένης κύστης.

Κύστες που εντοπίζονται κοντά στη νεφρική πύελο (παραπυελικές κύστες) μπορεί να δώσουν την εντύπωση διάτασης της πυέλου, οδηγώντας στην εσφαλμένη διάγνωση της απόφραξης του πυελοκαλυκικού συστήματος.

Οι απλές κύστες μπορεί αν είναι μονήρεις ή πολλαπλές. Στη δεύτερη περίπτωση πρέπει να γίνεται διαφορική διάγνωση από την πολυκυστική νόσο των νεφρών, κατάσταση κληρονομική που επηρεάζει τη νεφρική λειτουργία. Πολλαπλές κύστες εμφανίζουν επίσης οι ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια που βρίσκονται σε υποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας (επίκτητη κυστική νόσος των νεφρών). Οι ασθενείς αυτοί πρέπει να ελέγχονται τακτικά καθώς οι κύστες τους εμφανίζουν υψηλή πιθανότητα κακοήθους εξαλλαγής.   

Εφόσον αποκλειστεί η πιθανότητα κακοήθειας ή πολυκυστικής νόσου και καταλήξουμε ότι πρόκειται για οι απλές κύστες, οι ασθενείς πρέπει να παρακολουθούνται σε τακτικά διαστήματα τόσο για τυχόν αλλαγές στο μέγεθος ή τη μορφολογία των κυστών.

Σε σπάνιες περιπτώσεις οι απλές κύστες μεγαλώνουν γρήγορα και προκαλούν συμπτώματα από πίεση παρακείμενων οργάνων. Στην περίπτωση αυτή μπορεί αν απαιτηθεί η εκκένωση ή και η χειρουργική εξαίρεση των κυστών.