Αίτια

Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια προέρχεται από καταστάσεις που είτε επηρεάζουν την αιμάτωση των νεφρών, είτε καταστρέφουν τα σπειράματα και τα σωληνάρια των νεφρών, είτε εμποδίζουν την αποβολή των ούρων.

Τα συχνότερα αίτια είναι:

• Ο σακχαρώδης διαβήτης, είτε τύπου Ι είτε τύπου ΙΙ, αποτελεί το συχνότερο αίτιο νεφρικής ανεπάρκειας παγκοσμίως
• Η υπέρταση
• Οι διαφόρων τύπων σπειραματονεφρίτιδες, φλεγμονές δηλαδή που επηρεάζουν τη δομή των σπειραμάτων
• Συγγενείς και κληρονομικές παθήσεις των νεφρών, με συχνότερη την πολυκυστική νόσο των νεφρών
• Η απόφραξη της αποχετευτικής οδού των ούρων, είτε από υπερτροφία του προστάτη, είτε από λίθους, κακοήθειες ή από κυστεοουρητηρική παλινδρόμηση
• Στένωση των νεφρικών αρτηριών
• Λοιμώξεις (πυελονεφρίτιδα)
• Τοξίνες και φάρμακα. Η χρόνια κατάχρηση αναλγητικών αλλά και αντιβιοτικά όπως οι αμινογλυκοσίδες μπορεί να προσβάλλουν μόνιμα τη νεφρική λειτουργία.

Παράγοντες κινδύνου

Με βάση τα ανωτέρω αίτια, μπορούμε να καθορίσουμε και τους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση νεφρικής ανεπάρκειας. Αυξημένο κίνδυνο για νεφρική ανεπάρκεια (και συνεπώς ανάγκη για έλεγχο της νεφρικής λειτουργίας), εμφανίζουν όσοι έχουν:

• Σακχαρώδη διαβήτη
• Υπέρταση
• Χρόνια σπειραματονεφρίτιδα
• Συγγενή νόσο των νεφρών
• Αθηροσκλήρυνση
• Απόφραξη της ουροφόρου οδού
• Οικογενειακό ιστορικό νεφρικής νόσου
• Ηλικία μεγαλύτερη των 60 ετών
• Έκθεση σε τοξικούς παράγοντες ή νεφροτοξικά φάρμακα
• Ρευματικό νόσημα όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος
• Δρεπανοκυτταρική αναιμία

Έλεγχο νεφρικής λειτουργίας όμως θα χρειαστούν και όσοι παρατηρήσουν αλλαγές στην ποσότητα και το χρώμα των ούρων, αίμα στα ούρα, πόνο στην οσφυϊκή χώρα, ναυτία ή εμέτους, αλλαγές στην όρεξη και τις δυνάμεις τους, αλλαγές στο χρώμα του δέρματος, κνησμό (φαγούρα), μυϊκές κράμπες, μεταβολές στο βάρος, οίδημα (πρήξιμο) στα πόδια, τα βλέφαρα ή και τη ράχη, ανεξήγητους πονοκεφάλους.

Οι ασθενείς με τα ανωτέρω πρέπει σε τακτικά χρονικά διαστήματα να ελέγχουν τη νεφρική τους λειτουργία από ειδικό νεφρολόγο, ο οποίος εκτός από τη φυσική εξέταση θα χρειαστεί συγκεκριμένες βιοχημικές αναλύσεις του αίματος και των ούρων. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθούν ειδικές απεικονιστικές εξετάσεις όπως υπέρηχος αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία, ενώ για τη διάγνωση ειδικών καταστάσεων απαραίτητη μπορεί να είναι η διενέργεια βιοψίας νεφρού.