Tι εννοούμε με τον όρο αιματουρία;

Τι εννοούμε με τους όρους «μικροσκοπική» και «μακροσκοπική» αιματουρία;

Ποιές είναι οι συχνότερες αιτίες;

Ποιές εξετάσεις θα χρειαστούν για τη διερεύνηση της αιματουρίας;

Υπάρχει θεραπεία;

Ο όρος αιματουρία  αναφέρεται στην παρουσία αίματος στα ούρα. Διακρίνεται σε μακροσκοπική όπου η παρουσία του αίματος είναι ορατή με γυμνό μάτι και το χρώμα των ούρων είναι κόκκινο ή καφέ και σε μικροσκοπική όπου η ανίχνευση του αίματος γίνεται με ειδικές εξετάσεις.

Μακροσκοπική αιματουρία: Ακόμα και πολύ μικρές ποσότητες αίματος μπορεί να προκαλέσουν αλλαγή στο χρώμα  των ούρων που μπορεί να είναι στο χρώμα του τσαγιού ή της κόκα-κόλα.

Στις γυναίκες συχνή αιτία  ορατής αιματουρίας  είναι η κολπική αιμόρροια.

Άλλοι λόγοι είναι φάρμακα, διαταραχές πηκτικότητας, τραυματισμοί.

Μικροσκοπική αιματουρία: Μπορεί να βρεθεί στα πλαίσια διερεύνησης για πιθανές παθήσεις του ουροποιητικού ή να είναι τυχαίο εύρημα σε εξέταση ούρων που γίνεται για άλλο σκοπό. H ανεύρεση ερυθρών αιμοσφαιρίων >3 κ.ο.π. (κατά οπτικό πεδίο) χαρακτηρίζεται    ως  μικροσκοπική αιματουρία.

Έχει σημασία να διευκρινιστεί αν η αιματουρία είναι εμμένουσα ή διαλείπουσα γεγονός που μπορεί να διευκρινιστεί με επανειλημμένες δειγματοληψίες.

Η διαλείπουσα είναι συχνό φαινόμενο στους ενήλικες. Σε μια μελέτη όπου συμμετείχαν 1000 νεαροί ενήλικες άνδρες και όπου γινόταν ετήσιος έλεγχος για αιματουρία βρέθηκε ότι σε ποσοστό 39% των ανδρών ανιχνεύτηκε αίμα τουλάχιστον σε μια περίπτωση. Στους περισσότερους δεν υπήρχε εμφανής αιτία ενώ σε κάποιες περιπτώσεις υπήρχαν πιθανές αιτίες όπως πυρετός, τραυματισμός, λοίμωξη, άσκηση.

Η διαλείπουσα αιματουρία πρέπει να διερευνάται σε ηλικιωμένους ασθενείς λόγω της αυξημένης συχνότητας σε αυτούς κακοηθειών του ουροποιητικού.

Σε αντίθεση, η εμμένουσα αιματουρία είναι συνήθως δείκτης κάποιας υποκείμενης νόσου και χρήζει διερεύνησης.

Eπίσης η αιματουρία διακρίνεται σε σπειραματικής και μη σπειραματικής προέλευσης. Η σπειραματική αιματουρία υποδηλώνει ότι η αιτία του αίματος είναι ο νεφρός και συγκεκριμένα μικρά αγγεία του που λέγονται σπειράματα.

Αιτίες

Η σπειραματική αιματουρία αποτελεί το 10% των περιπτώσεων.

Στους υπόλοιπους η αιτία δεν είναι σπειραματική και εντοπίζεται στην ουροδόχο κύστη, τον ουρητήρα, την ουρήθρα και τον προστάτη.

Από τις συνηθέστερες αιτίες είναι οι λοιμώξεις του ουροποιητικού (κυστίτιδα, προστατίτιδα, πυελονεφρίτιδα), η λιθίαση, ο καρκίνος του προστάτη, της ουροδόχου κύστης και του νεφρού.

Επίσης άλλες είναι η έντονη σωματική άσκηση και οι διαταραχές πηκτικότητας.

Διαγνωστική προσέγγιση

Θα βασιστεί στο ιστορικό ατομικό και οικογενειακό, την ηλικία και τα αρχικά ευρήματα της εξέτασης ούρων.

Από το ιστορικό, για  παράδειγμα , η αναφορά από τον ασθενή πόνου και καύσους κατά την ούρηση υποδηλώνει συνήθως λοίμωξη του κατώτερου ουροποιητικού (κυστίτιδα για τις γυναίκες, προστατίτιδα για τους άνδρες).

Στη διερεύνηση μπορεί να περιλαμβάνονται συμπληρωματικές εξετάσεις ούρων όπως η κυτταρολογική για  την ανίχνευση πιθανής κακοήθειας σε άτομα συνήθως προχωρημένης ηλικίας και η μικροσκοπική εξέταση των ούρων που θα διακρίνει αν η αιματουρία είναι σπειραματικής προέλευσης ή όχι.

Επίσης εξετάσεις αίματος που να υποδηλώνουν νεφρική βλάβη ή άλλες παθήσεις που να δικαιολογούν την αιματουρία.

Οι απεικονιστικές εξετάσεις όπως οι υπέρηχοι του ουροποιητικού, η ενδοφλέβια πυελογραφία, η αξονική τομογραφία και η κυστεοσκόπηση είναι χρησιμότατες.

Σε συγκεκριμένες ενδείξεις συνιστάται και η διενέργεια βιοψίας νεφρού.

Επανέλεγχος

Αν δεν ανευρεθεί συγκεκριμένη αιτία που να δικαιολογεί την αιματουρία, θα πρέπει να γίνει επαναληπτικός έλεγχος. Αυτό ισχύει ιδίως σε άτομα κάποιας ηλικίας στα οποία και λόγω συνύπαρξης προδιαθεσικών παραγόντων (κάπνισμα, έκθεση σε χημικά) υποψιαζόμαστε κακοήθεια.

Σε νεότερα άτομα είναι πιθανή κάποια μορφή σπειραματονεφρίτιδας ή προδιάθεση στο σχηματισμό λίθων λόγω αυξημένης αποβολής με τα ούρα ασβεστίου ή ουρικού

Θεραπεία

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία. Η θεραπεία είναι ανάλογη της αιτίας.